Cocon
cocon
Insectenlarven in het popstadium zijn vrijwel bewegingsloos, en daardoor extra kwetsbaar. Veel soorten maken daaarom, kort voor de vervelling die leidt tot het popstadium, een beschermende cocon. Ook larven van die soorten mineerders, waarvan het popstadium zich in de mijn bevindt, maken vaak zo’n cocon.
snuitkevers
Sommige snuitkeverlarven vormen een cocon doordat ze via de anus een secreet afscheiden dat door cellen van het darmepitheel wordt geproduceerd. Dit aanvankelijk witte secreet wordt over het hele lichaam verdeeld, verhardt en verdroogt en wordt uiteindelijk bruin (Scherf, 1964a). Het eindproduct is een kogelrond bruin en ondoorzichtig knikkertje in de mijn.
Orchestes fagi op beuk: cocon
bladwespen
Binnen de minerende bladwespen staan Heterarthrus-soorten apart doordat de larven zich verpoppen in een schijfvormige cocon. Alle andere soorten bladwespen verpoppen zich buiten de mijn.
Heterarthrus vagans op els: cocon
vlinders: Tischeria
De larven van dit geslacht maken eveneens een schijfvormige cocon van spinsel. Ongewoon is dat dit al gebeurt lang voordat de verpopping op handen is. Tijdens vraatpauzes liggen de larven gekromd als een hoefijzer in de cocon te rusten.
Tischeria ekebladella op eik: pop in geopende cocon
vlinders: Phyllonorycter
De larven maken binnen hun vouwmijn altijd een cocon van zijden spinsel, maar soms is de cocon zo ijl dat hij vrijwel onzichtbaar is. Soms wordt de ccon gemaakt als een geheel met de binnenwant van de mijn, en is dan eveneens onzichtbaar. Maar bij andere soorten van dit geslacht kan de cocon heel dicht geweven zijn, en dan beslist taai van structuur zijn; de kleur kan uiteenlopen van wit over goudgeel naar legergroen. De cocon kan zit soms vastgesponnen aan het ‘dak’ van de mijn, soms aan de bodem, en soms aan dak én bodem. Sommige Phyllonorycter’s bekleden de buitenzijde van de cocon met frass: soms alleen aan de zijkanten (op doorzicht ziet men dan een doorschijnende U) soms over het gehele oppervlak, zodat ze er uitzien als een verbrande kroket. Hoe de larve het klaarspeelt om alle frass te bevestigen aan de buitenkant van een cocoon waar hij zelf in zit, is een mysterie.
Phyllonorycter quercifoliella op eik: cocon
19/07/2010