Neuroterus quercusbaccarum (Linnaeus, 1758)
lensgalwesp
op Quercus robur, agame generatie
Quercus robur, Duin en Kruidberg. 30.vii.2006: volgroeide gal, bladonderzijde
groepje wat jongere gallen
zelfde groepje, bladbovenzijde (doorvallend licht)
sterharen op het oppervlak van een volgroeide gal
heel jong galletje
Quercus spec., Noord Macedonië, National Park Galičica (Resen), oak forest, 1100 m a.s.l., 30.vii.2019 © Cor Zonneveld
Quercus petraea, Hongarije, Kimle, 12.viii.2017 © László Érsek: doorsnede
Quercus petraea, Hongarije, Budapest, Hűvösvölgy, 17.ix.2018 © László Érsek
van opzij
aangesneden
larve in de gal
larve
gal
De gall is met een kort, centraal steeltje aan het blad bevestigd. Gallen van juli tot october, rijp in augustus.
België, prov. Namen, Beauraing, RN Rend Peine © Stéphane Claerebout: de larve overwintert in de afgevallen gal; foto is genomen in april
onderzijde
waardplanten
Fagaceae, monofaag
Quercus canariensis, cerris, congesta, dalechampii, frainetto, x haynaldiana, infectoria & subsp. veneris, lusitanica, macranthera, petraea & subsp. pinnatiloba, pubescens, robur & subsp. pedunculiflora, trijana.
op Quercus robur, sexuele generatie
Quercus pubescens, Frankrijk, dép. Val d’Oise, Saint-Leu-la-Forêt, 2.v.2021 © Pierre Duhem
zelfde blad, bovenzijde
Quercus robur, Nieuwendam: jonge gal in een meeldraadkatje
Quercus robur, Biddinghuizen, Spijk- en Bremerbergbos © Hans Jonkman
Quercus robur, Enter © Arnold Grosscurt
Quercus robur, Dwingelderveld; de besjesgallen van de sexuele generatie worden ook wel aan bladeren gevormd; ze zijn breed aangehecht aan het blad.
De “besjes” vallen op de grond; als ze worden geopend blijken de poppen al ver ontwikkeld, of zelfs al uitgekomen (begin mei).
Het imago verlaat de gal via een klein gaatje (links); rechts een geparasiteerde pop
Quercus robur, Tynaarloo © Arnold Grosscurt: nog eens de blad-bewonende vorm van de besjesgal; aan de bovenzijde van het blad is duidelijk te zien dat de gal breed is aangehecht.
de gal van onderen gezien
verticale doorsnede: één galkamer
Quercus robur, Biddinghuizen, Spijk- en Bremerbergbos, 28.v.2016 © Hans Jonkman: cluster van gallen
het blad rond de gal is geheel weggevreten; dit laat zien dat de gal voor zijn ontwikkeling voedingsstoffen onttrekt niet zozeer aan het blad, als wel via de nervatuur aan de plant als geheel
gal
Gladde, sappige, 4-8 mm grote op bessen gelijkende gallen aan de mannelijke katjes, vaak verscheidene bijeen. Minder vaak op de bladeren, hoofdzakelijk aan de onderzijde met een doorschijnende zwelling aan de bovenzijde. Er is geen echte binnengal. Gallen on mei-juni. Rijpe gallen verbruinen en vallen op de grond en vormen daar soms een dicht tapijt. Geparasiteerde gallen verbruinen later en blijven langer aan de boom.
waardplanten
Fagaceae, monofaag
Quercus cerris, frainetto, infectoria & subsp. veneris, petraea, pubescens, robur.
synoniemen
Neuroterus baccarum Blanchard, 1849; N. histrio Kieffer, 1901; N. intermedius Tavares, 1916; N. lenticularis Olivier, 1781; N. quercusbaccarum hispanicus Tavares, 1916.
inquilinen
Bij de agame generatie leven in de ruimte tussen de gal en het blad niet zelden de inquiline larven van de galmug Parallelodiplosis galliperda. Voorts Synergus gallaepomiformis, pallipes.
literatuur
Abras, Fassotte, Chandelier & Cavelier (2008a), Andersen & Fjellberg (1977a), Béguinot (2001c, 2002a,d,e,f,g,h, 2003a,b, 2005a, 2006a,c, 2007b, 2012a), Bellmann (2012a), Blanes-Dalmau, Caballero-López & Pujade-Villar (2017a), Buhr (1965a), Cerasa (2015a), Chinery (2011a), Cogolludo (1921a), Coulianos & Holmåsen (1991a), Dauphin & Aniotsbehere (1997a), Deckert & Deckert (2016a), Dietrich (2016a), Eady & Quinlan (1963a), Ecott (2012a), Flügel (2016a), Groom (2011a), Hellrigl (2009a, 2010a), Hellrigl & Bodur (2015a), Houard (1908a), Ilie & Marinescu (2011a), Karaca & Katılmış (2020a), Kampichler & Teschner (2002a), Katılmış & Kıyak (2008a), Kollár (2007a, 2011a), Koops (2013a), Kwast (2012a, 2014a), Lambinon, Carbonnelle & Claerebout (2015a), Lambinon & Romain (2009a), Lambinon, Schneider & Chevin (2003a), Lehmann & Hannover (2016a), Marković (2014a, 2015a), Melika (2006a), Melika, Csóka & Pujade-Villar (2000a), Mete & Demirsoy (2012a), Nieves-Aldrey (1998a, 2001a), Nieves-Aldrey, Gómez, Hernández Nieves & Lobo (2006a), Pellizzari (2010a), Pujade-Villar (2005b), Redfern & Shirley (2011a), Roques, Cleary, Matsiakh & Eschem (2017a), Roskam (2009a), Schimitschek (1939a), Shachar, Melika, Inbar & Dorchin (2018a), Stănescu (2009a), Sylvén (1960a), Tavares (1905a), Tomasi (2012a, 2014a), Vilarrubia Garet (1956a), Williams (2010a).